Category Archives: Timeline
Στις 8 Δεκεμβρίου 1974, καταργείται η βασιλεία μετά από δημοψήφισμα. Το μοναρχικό πολίτευμα εγκαθιδρύθηκε στην Ελλάδα με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) που όριζε τη δημιουργία ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Πρώτος βασιλιάς ήταν ο Όθων, δευτερότοκος γιος του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄ (δυναστεία των Wittelsbach). Μετά την έξωση του Όθωνα (1862), βασιλιάς της Ελλάδας ορίστηκε ο Γεώργιος, δευτερότοκος γιος του μετέπειτα βασιλιά της Δανίας Χριστιανού Θ΄ (δυναστεία των Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg). Η δυναστεία αυτή κυβέρνησε, με πολλές περιπέτειες, διχασμούς και ενδιάμεσα δημοκρατικά διαλείμματα, την Ελλάδα μέχρι το 1974.
1950-1974: ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Η ανασυγκρότηση της Ελλάδας μετά από μια δεκαετία σχεδόν πολεμικών συγκρούσεων υπήρξε δύσκολη και επώδυνη. Στο εξής, το διεθνές πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις εγχώριες πολιτικές εξελίξεις. Κατά τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, ένα μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα κατευθύνεται από την ακόμη αγροτική Ελλάδα προς τις ανεπτυγμένες βιομηχανικά χώρες, όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Γερμανία και η Αυστραλία. Μεγάλες δημογραφικές αλλαγές προκαλεί εξάλλου η «αγροτική έξοδος» που γιγαντώνει τα αστικά κέντρα και κυρίως την πρωτεύουσα. Ταυτόχρονα, καταναλωτικά αγαθά και τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η τηλεόραση και οι οικιακές συσκευές, φθάνουν στη χώρα από τη Δύση επηρεάζοντας την καθημερινότητα. Η αύξηση του μαζικού τουρισμού, η ανάπτυξη του κλάδου των κατασκευών (κατοικίες και έργα υποδομών) και η μεταμόρφωση της ελληνικής κοινωνίας χαρακτηρίζουν τα χρόνια μετά το 1960. Η δικτατορία των συνταγματαρχών (1967-1974) θα λήξει με το πραξικόπημα εναντίον του Μακάριου και την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ενώ την ίδια χρονιά θα καταργηθεί με δημοψήφισμα και η βασιλεία.
Το 1947 δημιουργείται το Ίδρυμα Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Ο Βαρόνος Μιχαήλ Τοσίτσας (1885-1950) ήταν εγγονός του Κωνσταντίνου Τοσίτσα, ένα από τα μικρότερα αδέλφια του εθνικού ευεργέτη της Ελλάδας Μιχαήλ Τοσίτσα (1787-1950), ο οποίος είχε εγκατασταθεί στις αρχές του 19ου αιώνα στο Λιβόρνο της Ιταλίας. Το 1831 του απονεμήθηκε από τον τοπικό δούκα ο τίτλος του βαρόνου, για αυτόν και τους απογόνους του ως επιβράβευση της μεγάλης εμπορικής δραστηριότητας της οικογένειας Τοσίτσα.
Ο Βαρόνος Μιχαήλ Τοσίτσας έζησε στην Ελβετία και στη Γαλλία. Αν και δεν διατηρούσε σχέσεις με τον ελληνικό χώρο, πείθεται, κατόπιν μακροχρόνιας αλληλογραφίας και προσωπικών επαφών με τον Ευάγγελο Αβέρωφ να συστήσει φιλανθρωπικό ίδρυμα για να βοηθήσει την ιδιαίτερη πατρίδα των προγόνων του. Το ίδρυμα συστάθηκε τον Ιούνιο του έτους 1947, με την ονομασία «Ίδρυμα Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα» και έχει ως κύριο σκοπό την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής του Μετσόβου, απ’ όπου καταγόταν ο ιδρυτής.
Με τα χρήματα του ιδρύματος ανοικοδομήθηκε η προγονική του οικία στο Μέτσοβο, η οποία λειτουργεί σήμερα ως λαογραφικό Μουσείο, και το καμένο από το 1947 κτίριο του δημοτικού σχολίου. Επίσης δημιουργήθηκε νοσοκομείο, πριονιστήριο, τυροκομική μονάδα, γυμναστήριο, χιονοδρομικό κέντρο και χρηματοδοτήθηκαν πλήθος άλλων κοινωφελών και αναπτυξιακών έργων. Στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου αποπερατώθηκαν με δαπάνες του ιδρύματος πάνω από 107 σχολεία. Τέλος ιδρύθηκε στην Κάτω Κηφισιά φοιτητική εστία για ηπειρώτες σπουδαστές.
Ο Ευάγγελος Αβέρωφ, ασχολήθηκε από νωρίς με τα κοινά και επί μισό αιώνα σχεδόν διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πολιτική ζωή της Ελλάδας.
Το 1941 έγινε νομάρχης Κέρκυρας και το 1942 συλλαμβάνεται από τους Ιταλούς για αντιστασιακή δράση. Το 1946 εκλέγεται για πρώτη φορά βουλευτής Ιωαννίνων και στην συνέχεια διετέλεσε υφυπουργός και υπουργός εφοδιασμού, οικονομίας και γεωργίας. Από το 1956 ως το 1963 διετέλεσε υπουργός εξωτερικών.
Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση και συνελήφθη. Το 1974 ανέλαβε το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Παράλληλα με την πολιτική του δράση ανέπτυξε συγγραφικό έργο γράφοντας μυθιστορήματα, διηγήματα, θεατρικά έργα, δοκίμια και ιστορικές αναλύσεις.
Για τους κατοίκους του Μετσόβου, ο Ευάγγελος Αβέρωφ, αποτελεί τον τελευταίο εκπρόσωπο της μεγάλης παράδοσης των τοπικών ευεργετών. Πρωτοστάτησε στην δημιουργία του Ιδρύματος Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα, το οποίο διεύθυνε επί 40 χρόνια συμβάλλοντας καθοριστικά στη σύγχρονη ανάπτυξη του οικισμού. Εκπληρώνοντας την επιθυμία του Βαρόνου Μιχαήλ Τοσίτσα, να φέρει ο εκάστοτε πρόεδρός του Ιδρύματος το οικογενειακό του επίθετο, έφερε έκτοτε και το επίθετο Τοσίτσας.
Επίσης δημιούργησε το Ίδρυμα Ευάγγελου Αβέρωφ- Τοσίτσα, στο οποίο δώρισε τη σημαντικότατη προσωπική του συλλογή Ελλήνων ζωγράφων 19ου και αρχών 20ου αιώνα, κτίζοντας πινακοθήκη για την στέγασή της. Παράλληλα επένδυσε στην τοπική αμπελουργία καλλιεργώντας τον εγκαταλειμμένο αμπελώνα του Μετσόβου και δημιουργώντας σύγχρονη οινοποιητική μονάδα.
Το 1955, ο βασιλέας Παύλος επισκέπτεται το Μέτσοβο για να εγκαινιάσει το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Το 1955, ο βασιλέας Παύλος επισκέπτεται το Μέτσοβο για να εγκαινιάσει το Λαογραφικό Μουσείο Μετσόβου του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα.
Ο Παύλος Α΄ γεννήθηκε το 1901 και ήταν γιος του Κωνσταντίνου Α΄ και της Σοφίας. Το 1938 παντρεύτηκε την πριγκίπισσα του Αννόβερου Φρειδερίκη και μαζί απέκτησαν τρία παιδιά: τη Σοφία, τον Κωνσταντίνο και την Ειρήνη. Το 1947, μετά το θάνατο του άτεκνου αδελφού του Γεωργίου Β΄, ανέβηκε στον θρόνο, σε μια περίοδο εξαιρετικά δύσκολη για την Ελλάδα. Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, η ισορροπία ανάμεσα στο Στέμμα και τα πολιτικά κόμματα υπήρξε δυσχερής. Η συνεχής ανάμιξη του Παύλου, όπως και της συζύγου του Φρειδερίκης, στην ελληνική πολιτική δημιούργησε δυσαρέσκειες και σφοδρές συγκρούσεις, όπως π.χ. με τον στρατάρχη Αλ. Παπάγο και, αργότερα, τον Κ. Καραμανλή. Ο Παύλος πέθανε το 1964 και τον διαδέχτηκε ο γιος του Κωνσταντίνος.
Το 1941-1942, η Ιταλία σχεδιάζει την ίδρυση του Αυτόνομου Κουτσοβλαχικού «Πριγκιπάτου της Ηπείρου» που θα περιλάμβανε την Πίνδο, τη δυτική Μακεδονία και τη Θεσσαλία. Η ιταλική προπαγάνδα ανακήρυξε τους Αρωμούνους (Βλάχους) απόγονους της 5ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας, δηλαδή των αρχαίων Ρωμαίων, και επιχείρησε, χωρίς επιτυχία, να προσεταιριστεί τους ντόπιους πληθυσμούς.
1940-1949: ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ ΕΜΦΥΛΙΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ
Η είσοδος της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, μετά την αρνητική απάντηση του Ι. Μεταξά στο ιταλικό τελεσίγραφο, παρέσυρε όλο τον ελληνικό πληθυσμό και ιδιαίτερα τις παραμεθόριες περιοχές σε μια αιματηρή πολεμική αναμέτρηση με τεράστιο υλικό και ανθρώπινο κόστος. Η μικρή χώρα ήρθε αντιμέτωπη αρχικά με την ιταλική και εν συνεχεία με τη γερμανική εισβολή και γνώρισε τη βιαιότητα της Κατοχής. Διώξεις, εκτελέσεις και πείνα σφράγισαν τις μνήμες των ανθρώπων σε ολόκληρη τη χώρα, αποδεκάτισαν τον πληθυσμό, κατέστρεψαν την οικονομία και τις εθνικές υποδομές και ερήμωσαν την ύπαιθρο. Η αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής από την Ελλάδα τον Οκτώβριο του 1944 δεν σήμανε το τέλος του πολέμου, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη, εφόσον ένας νέος κύκλος συγκρούσεων, αυτή τη φορά εμφύλιων, θα ξεκινήσει ανάμεσα στον Εθνικό Στρατό και τον Δημοκρατικό Στρατό. Θα λήξει με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού τον Αύγουστο του 1949 και θα κληροδοτήσει στη μεταπολεμική Ελλάδα έναν βαθύ πολιτικό και ιδεολογικό διχασμό με μεγάλο ηθικό κόστος.
To 1937 Ιδρύεται ο Εξωραϊστικός Σύλλογος Μετσόβου με πρόεδρο τον Γρηγόρη Τσανάκα και αντιπρόεδρο τον Ευάγγελο Αβέρωφ. Ο Σύλλογος απευθύνεται σε Μετσοβίτες της διασποράς για οικονομική ενίσχυση του Μετσόβου. Έτσι ξεκινάει η πολύχρονη αλληλογραφία του Ευάγγελου Αβέρωφ με τον εγκατεστημένο στη Λωζάνη και αποξενωμένο από την Ελλάδα βαρόνο Μιχαήλ Τοσίτσα. Στην πρώτη σωζόμενη επιστολή προς τον Βαρώνο Μιχαήλ Τοσίτσα, τον Δεκέμβριο του 1938, ο Ευάγγελος Αβέρωφ γράφει: «…φαντάζομαι πως θα υπάρξουν πολλά πράγματα να συζητήσουμε και να μάθουμε οι δυο μας. (…) Το όνομά σας σάς συνδέει εδώ με πολλά πράγματα και θα το διαπιστώσετε ο ίδιος στην προσεχή επίσκεψή σας.»
Σε άλλη επιστολή του 1938, ο Αβέρωφ στέλνει στον Τοσίτσα φωτογραφίες που τράβηξε ο ίδιος στο Μέτσοβο, για να του δείξει το χωριό.«Τμήμα του χωριού: η πλατεία της Εκκλησίας γύρω από την οποία βρίσκονται τα σχολεία. Το μεγάλο κτίριο δεξιά είναι αυτό του δημοτικού σχολείου που κατασκευάστηκε το 1888 από το Γεώργιο Αβέρωφ. Στο κέντρο (το σπίτι με τις δύο πόρτες που η μία βρίσκεται πάνω από την άλλη) η σχολή οικοκυρικής και υφαντικής (Ίδρυμα Γ. Τούλη) που εγκαθίδρυσα φέτος το καλοκαίρι. Το δεύτερο σπίτι πίσω από αυτή τη σχολή, είναι αυτό του Νικολάκη Αβέρωφ. Λίγο πιο δεξιά βρίσκεται το σπίτι των προγόνων σας, δεν διακρίνεται όμως.»
Στις 25 Αυγούστου 1938, εγκαινιάζεται η Σχολή Υφαντικής-Ταπητουργικής στο Ορφανοτροφείο Τούλη. Στην πρωτοβουλία για την ίδρυση της σχολής συμμετείχε και η Α. Χατζημιχάλη.Το Τούλειο ορφανοτροφείο είχε ανεγερθεί με χρήματα του Μετσοβίτη ευεργέτη Γεώργιου Τούλη. Στη διαθήκη του, το 1878, ο Τούλης σημείωνε: «στο Ορφανοτροφείο θα είναι δεκτά ορφανά παιδιά, τα οποία θα ενδυθούν με φράγκικα ή Ευρωπαϊκά από δίμιτον (…) να μη γίνει μεγάλο αλλά μικρόν και κομψόν, να γίνει με πάτωμα και άνευ κατωγείων, τα οποία είναι άχρηστα. Τα δωμάτια να μείνουν μικρά και άνευ καπνοδοχείων, να γίνει με θερμάστρα η οποία να θερμαίνει όλα τα δωμάτια καθώς κάμουν εις την Βλαχίαν».
Στις 24 Ιουλίου 1923 υπογράφεται η Συνθήκη της Λωζάνης που προβλέπει την ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Από την ανταλλαγή εξαιρούνται οι μουσουλμάνοι Τσάμηδες της Ηπείρου. Η Συνθήκη της Λωζάνης επισφράγισε με οδυνηρό τρόπο τη Μικρασιατική Καταστροφή και, ταυτόχρονα, το τέλος της ελληνικής πολεμικής περιπέτειας που είχε ξεκινήσει με τους Βαλκανικούς Πολέμους το 1912. Η Ανατολική Θράκη, η Ίμβρος, η Τένεδος και η ζώνη της Σμύρνης παραχωρήθηκαν στην Τουρκία, ενώ αποφασίστηκε η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Από την ανταλλαγή εξαιρέθηκαν οι μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης, οι ελληνορθόδοξοι της Κωνσταντινούπολης, της Ίμβρου και της Τενέδου, και οι μουσουλμάνοι «αλβανικής καταγωγής» που ήταν εγκατεστημένοι κυρίως στην Ήπειρο (Τσαμουριά) καθώς και οι ελληνορθόδοξοι Άραβες της Κιλικίας.
